Integracja Sensoryczna (SI) jest terapeutyczną i profilaktyczną metodą pracy z dziećmi. Jej autorką była dr Jean Ayres, psycholog i terapeuta zajęciowy. 

Teoria SI bazuje na wczesnych etapach rozwoju neurofizjologicznego dziecka, gdy zaczynają się kształtować układy zmysłów. Prawidłowy rozwój zmysłów, zarówno organów zmysłów jak i percepcji sensorycznej, stanowi niezbędny warunek dobrego samopoczucia dziecka, zachowania i uczenia się bez zaburzeń i dysfunkcji.

NA CZYM POLEGA TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

Podczas zajęć SI dziecko pod okiem terapeuty, a często przy jego wsparciu, wykonuje różnorodne 

wiczenia, angażujące całe ciało oraz układy zmysłów (równowagi, propriocepcji - czucia własnego ciała, dotyku, wzroku, słuchu, węchu, smaku).

Podczas terapii wykorzystywane są sprzęty i pomoce, wspierające rozwój ruchowy dziecka oraz usprawniające jego funkcjonowanie w różnych sferach.

Terapia SI odbywa się w pomieszczeniu specjalnie do tego przystosowanym i wyposażonym w odpowiedni certyfikowany sprzęt do stymulacji systemów:

• przedsionkowego

• proprioceptywnego

• dotykowego

• wzrokowego

• słuchowego

• węchowego

Terapia i cała koncepcja integracji sensorycznej opiera się na wiedzy popartej wieloletnimi badaniami. Jest to konstruktywna, przemyślana przez terapeutę zabawa ukierunkowana na potrzeby dziecka. Zawiera w sobie zestaw dokładnie dobranych, mających swoje uzasadnienie ćwiczeń, a także wyjaśnienie rodzicom, nauczycielom i innym specjalistom opiekującym się dzieckiem, zasad postępowania, które ułatwią dziecku funkcjonowanie. Terapia sensoryczna jest najbardziej skuteczna u dzieci małych i w młodszym wieku szkolnym. Cały sprzęt dostosowany jest właśnie do dzieci z takiej granicy wiekowej.

Podczas terapii nie uczy się dzieci konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.

Zmysły podstawowe dla integracji sensorycznej (dotyk, równowaga oraz czucie ciała) mają zasadnicze znaczenie w naszym codziennym funkcjonowaniu. Ich dobre zintegrowanie jest podstawą optymalnego rozwoju i działania pozostałych wszystkich wyższych zmysłów i umiejętności. Należą do nich wzrok, słuch, mowa, umiejętność chodzenia czy zdolność wykonywania precyzyjnych czynności, jak malowanie, pisanie.

Jeśli doświadczenia dziecka w odbiorze i przetwarzaniu bodźców płynących ze zmysłów podstawowych są złe lub niepełne, to nie jest ono w stanie nauczyć się złożonych czynności, takich jak czytanie lub pisanie. Opanowanie ich sprawia mu ogromne trudności.

Metoda terapii integracji sensorycznej skierowana jest do dzieci u których obserwuje się:

• trudności w uczeniu się,

• problemy z koncentracją uwagi, impulsywność,

• trudności z czytaniem i brzydkie pismo,

• wzmożoną aktywność ruchową,

• opóźniony rozwoju mowy,

• trudności z uczeniem się nowych umiejętności ruchowych,

• kłopoty z nabywaniem umiejętności samoobsługowych,

• zbyt dużą lub małą wrażliwość na określone smaki, zapachy, dźwięki, bodźce dotykowe, wzrokowe i ruch,

• niską samoocenę,

• trudności w kontaktach z rówieśnikami,

• problemy z koordynacją ruchową.

PRZYCZYNY

Przyczyną tych i innych, nie wymienionych tutaj trudności rozwojowych bywają bardzo często zaburzenia integracji sensorycznej - skomplikowanych procesów neurofizjologicznych, leżących u podstaw naszego zachowania i uczenia się. Dzięki odpowiedniej, profesjonalnej diagnozie i terapii, uwzględniającej aktualny poziom rozwoju neurofizjologicznego dziecka, możemy pomóc dzieciom lepiej radzić sobie w życiu.

DIAGNOZA

Terapia integracji sensorycznej może być prowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach, prowadzonych przez wykwalifikowanych terapeutów. Składają się na nią:

1. Wywiad z rodzicami.

2. Kwestionariusze.

3. Próby kliniczne.

4. Testy południowo-kalifornijskie.

5. Podsumowanie diagnozy.

INFORMACJE ORGANIZACYJNE

1. Częstotliwość spotkań: 1–2 razy w tygodniu

2. Czas trwania terapii: od 6 miesięcy do 2 lat - w zależności od stopnia zaburzeń i trudności, częstotliwości zajęć oraz motywacji dziecka do wykonywania ćwiczeń. Zajęcia trwają 60 minut i prowadzone są minimum 4 razy w miesiącu.

3. Terminy spotkań terapeutycznych: ustalane indywidualnie z rodzicami

4. Strój do terapii: wygodny, luźny, nie krępujący ruchów

ZINTEGROWANE TRENINGI SŁUCHOWE Integrated Listening System (trening słuchowy + terapia SI) 

INTEGRACJA SENSORYCZNA, czyli przetwarzanie bodźców sensorycznych to skomplikowany proces, podczas którego układ nerwowy człowieka odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów (dotyk; układ przedsionkowy odbierający ruch; czucie ciała, czyli propriocepcja, węch, smak, wzrok i słuch), następnie organizuje je i interpretuje tak, aby mogły być wykorzystane w celowym i efektywnym działaniu.

Wszyscy jesteśmy świadomi występowania i działania zmysłu smaku, węchu, wzroku oraz słuchu. Ale większość z nas nie zdaje sobie sprawy, że nasz układ nerwowy odbiera i rejestruje informacje płynące z dotyku, ruchu, siły grawitacji oraz pozycji ciała. Tak jak oczy rejestrują informacje wzrokowe i przekazują je do mózgu w celu ich zinterpretowania, tak wszystkie pozostałe zmysły posiadają receptory odbierające bodźce i przekazujące je do mózgu. Komórki znajdujące się w skórze przekazują informacje dotyczące lekkiego dotyku, bólu, temperatury oraz nacisku. Struktury w uchu wewnętrznym rejestrują ruch oraz zmiany pozycji głowy. Odpowiednie struktury mięśni, stawów oraz więzadeł warunkują świadomość pozycji ciała. Te trzy podstawowe zmysły leżą u podstaw rozwoju psychoruchowego dziecka.

Obserwując grupy pacjentów, możemy zauważyć że dla części z nich dla terapia SI jest potrzebna ale niewystarczająca w poprawieniu przetwarzania słuchowego. Do uzyskania zadowalających efektów u tych pacjentów potrzebne było dodatkowe narzędzie terapeutyczne w postaci treningów słuchowych, czyli wyspecjalizowanej formy stymulacji dźwiękiem. Programy terapeutyczne układane są indywidualnie przez terapeutę SI oraz terapeutę treningów słuchowych.

Zintegrowane Treningi Słuchowe + integracja sensoryczna SI są adresowane do:

• dzieci z trudnościami w zakresie integracji sensorycznej

• deficytami uwagi , pamięci i koncentracji

• trudnościami w zakresie przetwarzania słuchowego (główne objawy to: trudność ze skupieniem uwagi na głosie nauczyciela i podążanie za tym głosem, mylenie podobnie brzmiących głosek w mowie i piśmie - b-p, t-d, k-g, trudnościami w konstruowaniu płynnych wypowiedzi, konieczność kilkakrotnego powtarzania wypowiedzi i poleceń)

• trudnościami z czytaniem

Każdego dnia wykorzystujemy kombinację łączenia ze sobą systemów słuchowego, wzrokowego, motoryki małej w obrębie dłoni oraz systemu przedsionkowego. W szkole w czasie przepisywania i słuchania wszystkie te systemy muszą ze sobą ściśle współpracować. Zintegrowane Treningi Słuchowe polegają na stymulacji wielozmysłowej gdyż stymulują wszystkie te systemy równocześnie stąd ich tak duża skuteczność w poprawie umiejętności szkolnych.

Pracując z Zintegrowanymi Treningami Słuchowymi poprawiamy procesy integracji sensorycznej, dlatego że równocześnie stymulujemy słuch, wzrok i sferę ruchową co znacznie przyspiesza postępy dziecka. Układ przedsionkowy odpowiedzialny jest za równowagę, koordynację ruchową, napięcie mięśniowe, świadomość ciała w przestrzeni. Jeśli ten system funkcjonuje prawidłowo mamy możliwość korzystania z wyższych funkcji mózgu jak pisanie, czytanie, mowa. Zintegrowane Treningi Słuchowe dostarczają poprzez przewodzenie kostne potrzebnej stymulacji systemu przedsionkowego.

Podczas pracy z Zintegrowanymi Treningami Słuchowymi osoba korzystająca z terapii słucha odpowiednio przetworzonej muzyki, jednocześnie wykonując aktywności wielozmysłowych poprawiających integrację sensoryczną.